رواﺑﻂ اﺳﺮاﺋﯿﻞ و آذربایجان و ﺗﺄﺛﯿﺮ آن ﺑﺮ اﻣﻨﯿﺖ ملی جمهوری اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان

فروپاشی شوروی باعث جدایی منطقه قفقاز جنوبی و استقلال جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان شود. وجود یهودیان مقیم در آذربایجان، ماهیت سکولار آن و مسائل جهان اسلام برای اسراییل فرصت مناسبی را ایجاد کرد تا بر اساس دکترین بن گورین روابط خود را با کشور جمهوری آذربایجان گسترش دهد. آذربایجان نیز به سبب نوپا بودن برای تقویت پایه‌های خود و همچنین کسب حمایت غرب در بحران قره‌باغ از این روابط استقبال کرده است. این مقاله به روش تحلیلی توصیفی به دنبال پاسخ به این پرسش است که عوامل و زمینه‌های همگرایی آذربایجان و اسرائیل و همچنین تأثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بعد از فروپاشی شوروی روابط اسرائیل و آذربایجان در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی رو به گسترش بوده و همسایگی کشور آذربایجان با ایران و نفوذ اسرائیل در این کشور می‌تواند تهدیدی علیه منافع ملی ایران باشد.

The history of Azerbaijan and its national republic

Abstract

The collapse of the Soviet Union led to the secession of the South Caucasus region and the independence of the Republic of Azerbaijan, Armenia and Georgia. The presence of Jews living in Azerbaijan, its secular nature and the issues of the Islamic world created a good opportunity for Israel to expand its relations with the Republic of Azerbaijan according to the Ben-Gurion doctrine. According to be young, Azerbaijan welcomes these relations to strengthen itself and also to attract Western support in the Nagorno-Karabakh crisis. This descriptive-analytical article seeks to answer the question of what the factors and contexts of convergence of Azerbaijan and Israel, and its impact on the security of the Islamic Republic of Iran are. The findings show that Israeli-Azerbaijani relations are expanding in the political, economic and military spheres, and that Azerbaijan's proximity to Iran and Israeli influence in that country can be a threat to Iran's national interests.

Keywords: Azerbaijan, Israel, South Caucasus, Security, Military, Ben-Gurion Doctrine

منابع

افرايم انبار، امنيت ملي اسرائيل، ترجمه حميد نيكو، موسسه مطالعات انديشه‌سازان نور، تهران، 1388، ص 17-16.

جعفری فر، احسان؛ جوان پور هروی، عزیز (1397)، عوامل مؤثر بر همگرایی اسرائیل و جمهوری آذربایجان (1991-2017)، فصلنامه راهبرد سیاسی سال دوم، شماره 5، تابستان 1397، ص 100-83

حاجی یوسفی، امیرمحمد (1382)، ايران و رژيم صهيونيستي از همكاري تا منازعه، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)

خلیلی، محسن؛ حیدری، جهانگیر؛ صیادی، هادی؛ اصغری ثانی، حسین (1391)، ژنوم های ژئوپلیتیک مؤثر در سیاست خارجی ایران و جمهوری آذربایجان، فصلنامه مطالعات سياسي جهان اسلام سال اول، شماره،3، پاييز 1391 صص 76-43

راد گودرزي، معصومه، صفري، عسگر (1396)، بحران آب در آسیاي مرکزي و نهادهاي بین‌المللی، فصلنامه آسیاي مرکزي و قفقاز، شماره 100، زمستان 1396، صص 118-89

راد گودرزی، معصومه (1395)، روابط استراتژیک اسراییل و آذربایجان: بنیادها و الزامات، فصلنامه سیاست جهانی، دوره پنجم، شماره سوم، صص 218-185

رضايي، علي‌اكبر (1377)، اسرائيل در آسياي مركزي، فصلنامه مطالعات آسياي مركزي و قفقاز، شماره 23، پائيز 1377، ص 78-65

زهرانی، مصطفی؛ فرجی لوحه سر، تیمور (1392)، منابع بین‌المللی تداوم بحران قره‌باغ، فصلنامه آسیاي مرکزي و قفقاز، شماره 83، پاییز 1392، ص 134-107

شادمانی، مهدیه؛ یزدانی، عنایت‌الله (1397)، دکترین اتحاد پیرامونی و امنیت اسرائیل، فصلنامه مطالعات سیاسی سال دهم، شماره 40، تابستان 1397، ص 168-147

فلاح، رحمت‌الله (1388)، تأملی بر حضور و نفوذ اسرائيل در آسيای مرکزی و قفقاز، فصلنامه مطالعات راهبردی. جهان اسلام، سال دهم، شماره 3

فلاحت پیشه، حشمت‌الله (1380)، تحولات امنیتی آسیای مرکزی و قفقاز و امنیت ملی ایران، تهران: انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

ﮐﺎﻇﻤﯽ، اﺣﻤﺪ (1382)، اﺗﺤﺎد ﺗﺮاﺑﻮزان اﻫﺪاف و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎ،ﮔﺰارش ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ، ﺷﻤﺎره 43

کرمی ناوه‌کش، محسن؛ نظر پور، داوود (1392)، منابع نفت و گاز جمهوری آذربایجان، تحرکات انرژیک اسراییل و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، مطالعات منطقه‌ای، شماره 49، ص 49-74

کریمی پورف یداله؛ ربیعی، حسین؛ یعقوبی، سید محمد (1398)، بررسی زمینه‌های همگرایی و واگرایی ایران و عربستان در چارچوب جغرافیای صلح، نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی سال یازدهم، شماره چهارم، پاییز 1398، صص 324-307

کیانی، جواد؛ زرگر، علیرضا؛ بنی مسنی، محمد؛ رشید حفظ آباد، موسی (1398)، بررسی عوامل همگرایی در روابط ایران و پاکستان و تأثیر آن بر امنیت نواحی مرزی، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال نهم، شماره دوم، تابستان 1398، صص 78 - 53

Abilov, shamkhal (2010), “the azerbaijan-israel relations: a non-diplomatic,

Bourtman, i. 2006. ‘israel and azerbaijan’s furtive embrace’, middle east quarterly, vol. 13, no. 3, pp. 47–57.

But strategic partnership”, usak yearbook of international politics and law, no. 3, pp. 317-331

Caspiannews. (2019, nov 23). Retrieved from israeli ambassador voices support for azerbaijan’s territorial integrity: https://caspiannews.com/news-detail/israeli-ambassador-voices-support-for-azerbaijans-territorial-integrity-2019-11-20-53/

Elizabeth, sallivan. "iran angered by ties between israel and azerbaijan", available in: http: www. Cleleland. Com (2009/ july/ 14).

QAFQAZ.ir. (1395, مرداد 25). بررسی روابط ایران و جمهوری آذربایجان فرصت ها و چالش‌ها , Retrieved from: http://qafqaz.ir/fa/بررسی روابط ایران و جمهوری آذربایجان-ف

Thehill (2017), azerbaijan and israel—genuine muslim-jewish relations, http://originnyi.thehill.com/blogs/congress-blog/foreign-policy/312506-azerbaijan-and-israel-genuine-muslimjewish-relations-and

Tradingeconomic. (2020). Retrieved from azerbaijan imports by country: https://tradingeconomics.com/azerbaijan/imports-by-country

Tradingeconomics. (2020). Retrieved from azerbaijan crude oil production1994-2020: https://tradingeconomics.com/azerbaijan/crude-oil-production

Tradingeconomics. (2020). Retrieved from azerbaijan exports by country: https://tradingeconomics.com/azerbaijan/exports-by-country