بررسی زمینه های همگرایی ‌ایران و ترکمنستان

با فروپاشی شوروی و استقلال کشورهای مشترک‌المنافع، ایران به یکی از کانون‌های اصلی ارتباط با این کشورها بدل گردید. ایران در شرایط فعلی محل پیوند جمهوری‌های آسیای مرکزی با آب‌های آزاد خلیج‌فارس و مناسب‌ترین مسیر ارتباط زمینی با قفقاز و ترکیه است. پیوستگی سرزمینی، نیازهای ژئوپلیتیک و جایگاه ایران به‌عنوان پل ارتباطی و محدودیت‌های مرزهای آبی و محصور بودن ترکمنستان زمینه‌های همکار مناسبی بین دو کشور ایران و ترکمنستان را به وجود آورده است. همچنین برای ایران، ترکمنستان دروازه دسترسی به آسیای مرکزی محسوب می‌گردد. با اعلام استقلال ترکمنستان، جمهوری اسلامی ایران جزء نخستین کشورهایی بود که ترکمنستان را به رسمیت شناخته و اقدام به تأسیس سفارت در پایتخت این کشور نمود. سابقه تاریخی دو کشور از بستر مشترک بیش از هزارساله برخورداراست. این مقاله به روش تحلیلی توصیفی و گردآوری‌شده به روش کتابخانه‌ای به دنبال پاسخ به این پرسش است که زمینه‌های همکاری ایران و ترکمنستان چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که با در نظر گرفتن سابقه تاریخی و همسایگی دو کشور ایران و ترکمنستان می‌توانند در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و امنیتی با یکدیگر همکاری داشته و همگرایی شکل بگیرد.

Dr. Alireza Koohkan - Dr. Yousef Mo'meni Fard

Abstract

With the collapse of the Soviet Union and the independence of the Commonwealth, Iran became one of the main centers of relations with these countries. Iran is currently the junction of the Central Asian republics with the open waters of the Persian Gulf and the most suitable land connection route with the Caucasus and Turkey. Territorial cohesion, geopolitical needs and Iran's position as a bridge and the limitations of water borders and the enclosure of Turkmenistan have created suitable cooperation areas between Iran and Turkmenistan. For Iran, Turkmenistan is also a gateway to Central Asia. With the declaration of independence of Turkmenistan, the Islamic Republic of Iran was one of the first countries to recognize Turkmenistan and established an embassy in the capital. The two countries have a common history of more than a thousand years. This article seeks to answer the question of what are the areas of cooperation between Iran and Turkmenistan by descriptive-analytical method and collected by library method? The research findings show that considering the historical background and

neighborhood of Iran and Turkmenistan, they can cooperate with each other in the fields of culture, economy and security and form convergence.

Keywords: Foreign Policy, Iran, Turkmenistan, Convergence, Culture, Economy, Security

منابع

احمدی پور، زهرا؛ حسینی سادات‌محله، زهرا؛ میرزایی، محمدرضا (1392)، عوامل منازع و همکار در منطقۀ ژئوپلیتیکی خزر (ظرفیت‌های همگرایی و واگرایی)، مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 7، شماره 1، بهار و تابستان 1131، صص 20-1

پسرک لو، غلامحسین (1393)، سیاست‌های قومی کشور ترکمنستان و تاٌثیرات آن بر همگرایی یا واگرایی ترکمن‌های ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران مرکزی

جان‌پرور، محسن (1396)، عوامل مؤثر بر ساماندهی ساکنان مرزی جهت کنترل مرزها مورد: مرزهای جمهوری اسلامی ایران با ترکمنستان در محدوده خراسان شمالی، مجلّه جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، سال پانزدهم، شماره 2، پاییز و زمستان 1396، پیاپی 29، صص 118-95

جهانشاهی، علی؛ نبی زاده، بابک؛ پناهی، بابک (1398)، راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر نقش عوامل ژئوپلیتیکی جهت ارتقای امنیت و توسعه پایدار مناطق مرزی شمال شرق کشور، مجله سياست دفاعي سال 27، شماره 107، تابستان 1398، صص 124-87

حاجی یوسفی، امیرمحمد؛ ربانی، اعظم (1393)، ايران و تركمنستان: وضعيت كنوني، چشم‌انداز آينده، فصلنامه مطالعات بین‌المللی، سال یازدهم، شماره 2، پاییز 1393، صص 193-169

حافظ نیا، محمدرضا، (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، انتشارات پاپلی

حسین اکبری پیمان غنی زاده (1399)، رواﺑﻂ اﺳﺮاﺋﯿﻞ و آذربایجان و ﺗﺄﺛﯿﺮ آن ﺑﺮ اﻣﻨﯿﺖ ملی ج. ا. اﯾﺮان، فصلنامه دانش تفسیر سیاسی، سال دوم، شماره 3، بهار 1399، صص 168-142

حیدری، جهانگیر (1395)، زمینه‌های ژئوپلیتیکِ تحول درسیاست خارجی ترکمنستان، مجلّد پژوهش‌های جغرافيای سياسي، سال اول، شماره دوم، تابستان 1395، صص 138-109

دوجی گمش تپه، رسول (1392)، تحلیل ژئوپلیتیکی رابطه ایران و ترکمنستان، پایا نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد

دیانت، محسن؛ فرهادی، محمد، فرهادی؛ عباسی قادی، مجتبی (1397)، بررسی رابطه بین شاخص‌های اقتصادی و گرایش به اسلام افراطی در آسیای مرکزی (موردمطالعه: داعش)، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 11، شماره 1، بهار و تابستان 1397، صص 121-101

زرقانی، سید هادی؛ لطفی، امین (1390)، نقش رودهای مرزی در همکاری و همگرایی منطقه‌ای: مطالعه موردی هریرود و سد دوستی، مجله‌ی جغرافیا و توسعه‌ی ناحیه‌ای، شماره 16، صص 82-57

زین‌العابدین، یوسف؛ صابر، زهرا (1392)، تحليل زمینه‌های علايق ژئوپليتيك ايران در جمهوری‌های آذربايجان و تركمنستان با استفاده از مدل سنجش ماتريس، فصلنامه ژئوپليتيك ـ سال نهم، شماره دوم، تابستان 1392، صص 135-108

شربتی، مجتبی؛ رشیدی، حسین (1394)، ژئوپليتيك تركمنستان و تأثير آن بر امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران، فصلنامه مديريت و پژوهش‌های دفاعي دانشكده و پژوهشكده دفاعي (دافوس) سال چهاردهم، شماره 79، پاييز و زمستان 1394 صص 155 -24

صفوی، سید حمزه (1392)، مسلمانان و روند همگرایی سیاسی و فرهنگی در اروپا (مطالعه موردی: هویت جمعی مسلمانان مهاجر ساکن در شهرهای پاریس و بروکسل)، مطالعات سیاسی، تابستان 1392، شماره 2، صص 68-29

کیانی، جواد؛ زرگر، علیرضا؛ بنی مسنی، محمد؛ رشید حفظ آباد، موسی (1398)، بررسی عوامل همگرایی در روابط ایران و پاکستان و تأثیر آن بر امنیت نواحی مرزی، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال نهم، شماره دوم، تابستان 1398، صص 78-53

مختاری، رضا؛ زهدی گهر پور، محمد، (1392)، منابع تنش و تهديد مرز ايران و تركمنستان و آثار آن بر امنيت داخلي و روابط ژئوپليتيكي دو كشور، فصلنامه علمي- ترويجي دانشکده علوم و فنون مرز، سال چهارم، شماره 4، زمستان 139، صص 73-56

ولمینی، فابریسی (11/09/1395)، چشم‌انداز 10 ساله فرصت‌ها و چالش‌های ایران در آسیای مرکزی دسترسی: http://iess.ir/home/eastern835/easterniran.com/fa/analysis/650

یاری، احسان؛ عابدی، مرضیه (1394)، تحليل و ارزيابي گره تركمنستان در شبكه منطقه‌ای ايران؛ فرصت‌ها و چالش‌های ژئوپليتيكي و ژئواكونوميكي همكاري ايران و تركمنستان، فصلنامه مطالعات سياسي جهان اسلام، سال 4، شماره 15، پاییز 1394، صص 222-195

iransnews (07/09/1391) جايگاه، چالش‌ها و دورنماي روابط اقتصادی ایران و آسیای مرکزی

http://irasnews.ir/prtb0zb5.rhb08piuur.html

irtkcc (01/04/1398)، برنامه هفت‌ساله اقتصادی و اجتماعی دولت ترکمنستان (2025-2019) :

http://irtkcc.com/برنامه-هفت-ساله-اقتصادی-و-اجتماعی-2019-2025-دو/