نویسنده
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی جامعه مدنی سنتی بر عملکرد احزاب سیاسی در ایران از مشروطه تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی است. در این راستا سؤال اصلی تحقیق این است که تأثیر بنیان‌های اجتماعی و سیاسی جامعه مدنی سنتی بر عملکرد احزاب سیاسی در ایران چیست؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران بیانگر وجود شرایطی است که بر شکل‌گیری و عملکرد احزاب سیاسی در ایران تأثیرگذار بوده است. مهم‌ترین زمینه سیاسی وجود حکومت مستبدان و قدرتمندان و ممانعت از شکل‌گيري نهادهاي مدني در طي تاريخ بوده است. بر همين اساس از یک‌سو نهادینگی و پذيرش تحزب، به عنوان نهادي مدرن، در بخش سنتي جامعه ايراني با دشواري‌هايي نیز همراه بوده و از سوی دیگر بدبيني و ناآگاهي عمومي نسبت به جايگاه احزاب هم مانع رشد تحزب در ايران شده است که از دلايل اين بدبيني‌ها مي‌توان به فقدان همسويي عملکرد احزاب با سنن، آداب و اعتقادات عمومي و مذهبي، نبود طبقه اجتماعی در ایران، وابستگي به اجانب و بی‌توجهی به خواست عمومی و منفعت طلبی گروهی و حزبی در عمل اشاره کرد.
The Impact of Social and Political Foundations of Traditional Civil Society on the Performance of Political Parties in Iran
Dr. Reza Parizad - Dr. Mohammad Sadegh Movahedi
Abstract
The purpose of this study is to investigate the traditional civil society on the performance of political parties in Iran from the Constitution to before the victory of the Islamic Revolution. In this regard, the main question of the research is what is the impact of the social and political foundations of traditional civil society on the performance of political parties in Iran? The results show that the political and social situation in Iran indicates the existence of conditions that have affected the formation and functioning of political parties in Iran. The most important political context has been the existence of authoritarian and powerful governments and the prevention of the formation of civil institutions throughout history. Accordingly, on the one hand, the institutionalization and acceptance of the party as a modern institution in the traditional part of Iranian society has been accompanied by difficulties, and on the other hand, public pessimism and ignorance about the position of parties has hindered the growth of the party in Iran. We can point to the lack of alignment of the parties' performance with the traditions, public and religious customs and beliefs, the lack of social class in Iran, dependence on foreigners and disregard for public will and group and party interests in practice.
Keywords: Parties, Traditional civil society, Political development, Political security, Modernity
منابع
آبراهامیان، یرواند (1392)، ایران بین دو انقلاب، مترجم: احمد گل محمدی، محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی
ابوالحمد، عبدالحمید (1368)، مبانی علم سیاست، ج 1، تهران: توس، چاپ چهارم
اتحادیه، منصوره (1361)، مرامنامه و نظام‌نامه‌های احزاب سیاسی (در دومین دوره مجلس شورای ملی)، تهران: نشر تاریخ ایران
اخوان کاظمی، بهرام (1387)، احزاب، ثبات سیاسی، امنیت ملی، فصلنامه مطالعات راهبردي، شماره چهارم
اخوان کاظمی، بهرام (1386)، علل ناکارآمدی احزاب در ایران، زمانه 1386، شماره 66
براری، خدایار؛ سورتچی، محمدرضا؛ کاظمی، علیرضا (1398)، جامعه مدنی روسیه، سه دهه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، فصلنامه دانش تفسیر سیاسی، سال اول، شماره 2، زمستان 1398، صص 93-73
بشیریه، حسین (1374)، جامعه‌شناسی نقش نیروهای اجتماعی وزندگی سیاسی، نشر نی.
بشیریه، حسین (1381)، دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی ایران: دوره جمهوری اسلامی ایران، تهران، مؤسسه نگاه معاصر
تاج‌زاده، سيد مصطفي (1378)، «يادداشت»، مندرج در: تحزب و توسعه سياسي، کتاب اول: مباني نظري و آموزه‌ها، تهران، همشهري، 1378.
تبریز نیا، حسین (1371)، علل ناپایداری احزاب در ایران، تهران: مرکز نشر بین‌الملل، 1371.
تیلی، چارلز (1385)، از بسیج تا انقلاب، ترجمه علی مرشدي زاده، پژوهشـکده امـام ره
حجاریان، سعید (1379)، جامعه مدنی و دولت دینی، مجله فرهنگ توسعه، سـال 9، ش 44 -46
حسيني زاده، سيدمحمدعلي؛ شفيعي اردستاني ، رضا(1396)،بسيج منابع، فرهنگ سياسي و مسئلة تداوم نهضتهاي اجتماعي در ايران (مطالعة موردي نهضت نفت)، تحقيقات تاريخ اجتماعي، سال هفتم، شمارة اول، بهار و تابستان 1396، صص 107-85
خواجه سروی، غلامرضا (1382)، رقابت سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
دارابی، علی (1379)، سیاستمداران اهل فیضیه: بررسی، نقد، پیشینه و عملکرد جامعه روحانیت مبارز تهران، تهران، نشر سیاست
دیع، برتران (1379)، توسعه سیاسی، ترجمه احمد نقیب زاده، تهران، نشر قومس
سريع القلم، محمود (1389)، فرهنگ سياسي ايران، تهران، نشر فرزان
سیفعلی فرد، غلام عباس (1375)، بررسی رابطه احزاب سیاسی و دولت در ایران (1357-1320)، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی
شمیم، علی‌اصغر، (1379)، ایران در دوره‌ی سلطنت قاجار، تهران، انتشارات زریاب.
طباطبايي، سيد جواد (1381)، نظريه حكومت قانون در ايران، تهران، انتشارات ستوده
فرهاد زاده، جابر (1390)، بررسی جامعه شناختی-تاریخی پیدایش و عملکرد احزاب سیاسی در ایران از 1299-1285، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه مازندران
قوام، عبدالعلی (1384)، چالش‌های توسعه سیاسی، تهران، نشر قومس، چاپ سوم
عبدالهی، محمد، راد، فیروز (1388)، روند تحول و موانع ساختاری توسعه سیاسی در ایران (1382-1304)، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 10، شماره 1، بهار 1388.
لالوی، محمود (1381)، حزب مردم، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی
كرماني، ناظم الاسلام(1375)، تاريخ بيداري ايرانيان. به اهتمام: علي اكبر سعيدي سيرجاني. تهران، كتاب آگاه، 1375.
کریمی، علی (1390)، علل نهادینه نشدن احزاب سیاسی در ایران (1357-1285)، رساله دکتری جامعه‌شناسی علامه طباطبایی، استاد راهنما حسن سرایی
مجتبی‌زاده، عبدالکاظم (1397)، نقش جریان مذهبی در نهضت ملیشدن صنعت نفت ایران و تأثیر آن در روند شکل گیری انقالب اسلامی ایران، تاریخ نامه انقلاب، سال دوم، دفتر سوم و چهارم، پاییز و زمستان 1397، صص161-137
مرتجی، حجت (1387)، جناح‌های سیاسی در ایران امروز، تهران: انتشارات نقش و نگار
مدیر شانه‌چی، محسن (1375)، احزاب سیاسی ایران (بامطالعه موردی نیروی سوم و جامعه سوسیالیست‌ها)، تهران: رسا، 1375.
مک لین، ایان (1381)، فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد، ترجمه حمید احمدي، تهران، 1381
میلانی، محسن (1381)، شکل‌گیری انقلاب اسلامی: از سلطنت پهلوی تا جمهوری اسلامی، ترجمه مجتبی عطار زاده، تهران، گام نو، 1381.
نقیب زاده، احمد (1379)، درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی، تهران، سمت
هانتینگتون، ساموئل و دیگران (1386)، گذار به دموکراسی (ملاحظات نظری و مفهومی)، ترجمه محمدعلی کدیور، تهران، گام نو، 1386
کلیدواژه‌ها
