نقش ساختار اقتصادی بر تداوم شکاف های اجتماعی عربستان سعودی

در مطالعه اقتصاد سیاسی و وضعیت اجتماعی عربستان باید به نقش تعیین‌کننده‌ی عواملی چون گروه‌ها و طبقات، ساختار ایدئولوژی و تأثیر درآمدهای نفتی توجه خاص داشت. نظر به اینکه تأثیر این عوامل بر ساختار اجتماعی، اقتصادی و سیاسی عربستان سعودی و روند توسعه آن قابل انکار نیست، در این مقاله که به روش تحلیلی و توصیفی گردآوری شده است تلاش گردیده تا با بررسی شکاف‌های اجتماعی عربستان و ساختار اقتصادی این کشور به تأثیر منفی عامل اقتصاد بر تداوم شکاف اجتماعی پرداخته شود. سؤال اصلی مقاله این است که تأثیر عامل اقتصاد بر تداوم شکاف اجتماعی در عربستان چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که به سبب وجود اقتصاد وابسته به نفت و تأثیر آن بر سیاست و جامعه اصلاحات ظاهری و ایجاد تنوع اقتصادی نیز نخواهد توانست شکاف‌های اجتماعی حاکم و به‌تبع آن شکاف بین جامعه و دولت را برطرف سازد.

Knowledge of political interpretation

Vol 1, No 2, Winter 2020

ppt 94-120

Received: 19, OCT, 2019

Accepted: 28, JAN, 2020

The role of economic structure on the continuation of social gaps in Saudi Arabia

Seyed Ahmad Movassaghi Gilani [1]

Ruhollah Ebadi [2]

Seyed Ali Faal[3]

Abstract

In studying the political economy and social status of Saudi Arabia, special attention should be paid to the determining role of factors such as groups and classes, the structure of ideology and the impact of oil revenues. Given that the relationship between these factors affects the social, economic and political structure of Saudi Arabia and its development process, in this regard, this article tries to examine the social gaps in Saudi Arabia and the economic structure of the country to the negative impact of economic factors on the continuation of social gaps. Saudi Arabia to pay. Findings show that due to the existence of oil-dependent economic structure and its impact on politics and society, even apparent reforms and economic diversification will not be able to close the social gaps in Saudi society and, consequently, the gap between society and government.

Keywords: Saudi Arabia, Middle East, social crisis, oil economy

[1]Professor of Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran. movasagh@ut.ac.ir

[2]PhD student in Economics, Hozeh and University Research Institute, Qom, Iran.

rebadi@mofidu.ac.ir

[3]M.Sc. in Middle East and North Africa Regional Studies, Mofid University, Qom, Iran. alifaalmofidu@gmail.com

منابع

- ابراهیم، فواد (1386). شیعیان عربستان، ترجمه سلیمه دارمی و فیروزه میر رضوی، ابرار معاصر.

- آزر، ادوارد ای.؛ مون، چونگ این؛ امنیت ملی در جهان سوم، مترجم پژوهشکده مطالعات راهبردی، پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1388، چاپ دوم

- اشرف نظری، علی و قنبری، لقمان (1394). «بازشناسی سیاست، جامعه و دولت در عربستان: 2011-2015»، مطالعات سياسي جهان اسلام، پاييز، دوره 4، شماره 3 (پياپي 15)، صص 183-157.

- الهی، همایون (1392). شناخت ماهیت و عملکرد امپریالیسم، تهران: نشر قومس.

-باولی، محسن (1392). بررسی تطبیقی اثرگذاری دولت و جامعه¬ی مدنی در فرآیند نوسازی ایران و ژاپن (1247-1320)، دانشگاه رازی، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد.

- خلیلی، رضا (1396). «فرهنگ استراتژیک عربستان سعودی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال بیستم، شماره پیاپی 1، صص 106-83.

- جعفری، انوش (1382). ناکارآمدی ساختار اداری در ریاست مدیریت، تهران: انتشارات رژین.

- جعفری، انوش و قنبری، حمیده (1396). «بررسی اقتصاد و سیاست داخلی عربستان سعودی»، پژوهش ملل، مهر، شماره 22، صص 15-1.

- ساعی، احمد (1382). درآمدی بر شناخت مسائل اقتصادی- سیاسی جهان سوم، نشر قومس.

- ستوده آرانی، محمد؛ جعفری فر، احسان(1397)، بازتاب انقلاب اسلامی ایران بر نقش منطقه‌ای عربستان (با تأکید بر بحران سوریه و یمن)،تاریخ نامه انقلاب، پیاپی 3، صص 35-57

- شیرازی، ابوالحسین و همکاران (1390). سیاست و حکومت در خاورمیانه، انتشارات سمت.

- صادقي، رسول(1391). تغييرات ساختار سني و ظهور پنجره ي جمعيتي در ايران: پيامدهاي اقتصادي و الزامات سياستي، فصلنامه مطالعات راهبردي زنان، سال چهاردهم، شماره 55.

- طبیبیان، احمد (1378). اقتصاد ایران، تهران: موسسه پژوهشی در برنامه‌ریزی و توسعه.

- فرزین راد، رویا؛ فروزان، یونس؛ عالی‌شانی، عبدالرضا (1398). «نئوپاتریمونیالیسم بن سلمان و تشدید چالش دولت-ملت در عربستان سعودی؛ ریشه‌ها و پیامدها (2016- 2018)»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال هشتم، شماره 1، پیاپی 29، بهار، صص 77-51.

- فطرس، محمد حسن(1387)، «وابستگی نفتی و تقاضای نفت»، (ترجمه رضا معبودی)، دو ماهنامه اطلاعات سیاسی _ اقتصادی، سال بیست و دوم، شماره نهم و دهم، صص -173-164

- قاسمی، محمدعلی (1396). «جامعه شناسی سیاسی عربستان: روابط دولت و نیروهاي سیاسی- اجتماعی»، فصلنامه مطالعات راهبردي، سال 20، شماره 1، شماره مسلسل 75، صص 31-1.

- قراگوزلو، محمد (1387). «نقدی بر نظریه نئولیبرالیستی دولت رانت‌خوار»، دوماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال بیست و دوم، شماره نهم و دهم، خرداد و تیر.

- قوام، عبدالعلی؛ مالمیر، مهدی (1393)، «ارائه یک مدل تحلیلی برای بررسی شکاف دولت - ملت (الگویابی روابط بین دولت و جامعه)، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال 10، شماره اول، صص 198-157

- عباسی سرمدی، مهدی و مهرنوش راهبر (1388). «توسعۀ سیاسی در ایران پس از خرداد 1376»، فصلنامه سیاست، دوره 39، شماره 2، تابستان، صص 259-280.

- کامروا، مهران (1391). خاورمیانه معاصر، ترجمه محمدباقر قالیباف، سیدمحمدپور موسوی، تهران: انتشارات قوم سجاد.

- مسعود نیا، حسین؛ فروزان، یونس و عالی شاهی، عبدالرضا (1395). «جابه‌جایی قدرت در عربستان سعودی: تأثیرات تغییر ولایت‌عهدی بر ساختار سیاست خارجی عربستان سعودی»، مجله رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره ۴۷، پاییز، صص 172-137

- نجفی، نگار (1391). دشواری‌ها و دستاوردهای زنان عربستان در آموزش، موسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.

- نصیری، عبداله(1386)، آشنایی با عربستان، تهران، نشر مشعر

- Jammes D (1991). cockcroft, last Rights for the reformist model in Latin America,Routledg.

- Cordesman A (2003). Saudi Arabia Enteres the Twenty First centry, praeger publisher.

- Khoury, and Kostiner D (1991). Tribes and State Formation in the middle East, Berkeley, University of California Press.

- Payam-aftab(1389), ساختار سیاسی ـ اجتماعی عربستان و اقلیت‌های دینی : http://www.payam-aftab.com/fa/doc/article/11242

- Aarts P (2005). Saudi Arabia in the Balance, political Economy, society, foreign affairs, NY university press.

- Pool, I. Demographic Dividend)2007(: Determinants of Development or Merely Windows of Opportunity? Ageing Horizons, Issue No7.